KleurenBlind
KleurenBlind

Als een rode lap op een stier

4 oktober 2017

Stierenvechter die stier bespeelt met paars-gele cap (link)
De volkswijsheid dat stieren sterk reageren op de kleur rood is in onze taal opgenomen door de uitdrukking 'als een rode lap op een stier'. Dit is ook te zien bij het stieren vechten, waarbij de matador de stier 'bespeelt' met behulp van een rode cape (of te wel muleta). Dit klinkt erg aannemelijk, maar is niet waar! Of toch wel?

Gedrag

Onderzoek naar het gedrag geeft aan dat kalven twee soorten kegeltjes hebben (zie biologie). In 3 verschillende testen hebben de onderzocht hoe klaven reageren in rood, groen of blauw licht door te kijken naar de hoeveelheid beweging [3]. Laat het beweeggedrag van kalven zien dat ze kleuren kunnen onderscheiden?
In de eerste test werd gekeken hoe een kalf reageert op angst als reactie na een hard geluid. Een kalf bewoog het minst in groen licht vergeleken met rood en blauw licht. Opvallend was dat een kalf zich bijna 2x zo snel verstopte in groen licht vergeleken met blauw licht.
In de tweede test kreeg een kalf te maken met een onbekende omgeving. Een kalf in groen licht bewoog wederom het minst vergeleken met rood en blauw licht. Het meest bewoog een kalf in rood licht.
In de derde test kon een kalf naar zijn begeleider lopen. Nogmaals bewoog een kalf in groen licht het minst vergeleken met rood en blauw licht. Het snelst en beste liep een kalf naar zijn begeleider in rood licht.

Vechtstieren

Bij vechtstieren ligt dat net ietsjes anders. Bij jonge vechtstieren is gekeken naar de keuze tussen 2 eetbakken. Achter elke eetbak zat een gekleurd vierkant vlak. Achter de ene eetbak was een grijs vlak te vinden, achter de andere een gekleurd (violet, blauw, groen, geel-groen, geel, oranje of rood) vlak. Bij de eetbak met het gekleurde vlak was eten als beloning. De oranje en rode eetbakken wisten jonge vechtstieren direct te vinden. De geel-groene en gele na enig oefenen. Terwijl met de violette, blauwe of groene vlakken de jonge stieren willekeurig kozen, ook na enige tijd oefenen [4]. De jonge stieren konden dus geel-groen, geel, oranje en rood wel onderscheiden van grijs. Violet, blauw en groen niet.

Mythbusters

Ook Mythbusters heeft een poging gedaan om te kijken wat er waar is [5]. In een aflevering in 2007, hebben ze onderzocht hoe een vechtstier reageerd op kleur ten opzichte van beweging. In de eerste test zetten ze 3 vlaggen in het verblijf van de stier: een rode, blauwe en witte vlag. Elk van de vlaggen wordt aangevallen, echter zonder een voorkeur van kleur. Vervolgens halen ze de vlaggen weg en vervangen die door 3 testpoppen: een rood, blauw en wit geklede testpop. Alle poppen worden aangevallen, wederom zonder voorkeur van kleur. Als laatste test staat een rood gekleed cowboy in het verblijf van de vechtstier, terwijl er 2 cowboys (niet in rood gekleed) bewegen. De vechtstier laat de rood geklede cowboy met rust en gaat achter de bewegende cowboys aan. Klopt dit ook met de opsines in de kegeltjes?

Biologie

Stieren (en koeien; rundvee) hebben 2 opsines (zie biologie) om kleuren te kunnen zien: OPN1SW en OPN1LW [1]. Door te kijken hoe de kegeltjes in de ogen van stieren reageren op verschillende kleuren licht is duidelijk geworden dat OPN1SW het sterkst reageert op blauw licht (451 nm) [2] en OPN1LW op lichtgroen licht (555 nm) [2].

Ziet een stier de kleur rood of niet?

Uit onderzoek lijkt het erop dat stieren en koeien goed rood van groen en blauw kunnen onderscheiden. En in veel mindere mate blauw van groen. Je kan zeggen dat rundvee groen kleurenblind is (deuteranopie; zie soorten). Bij vechtstieren werkt 1 opsine, de OPN1LW. Vechtstieren hebben dus rode monochromatopsie.

Stieren kunnen de kleur rood dus goed zien!

Toch reageerde de stier bij Mythbusters niet specifiek op de kleur rood, maar op beweging. Dit kan meerdere redenen hebben... Waarschijnlijk zijn bewegingen in het dagelijks leven van een vechtstier belangrijker dan kleur.

Naar blog overzicht

Bibliografie
  1. OPN1SW (282294), OPS1LW (282293)
  2. Jacobs, G.H. en anderen (1997) Photopigment basis for dichromatic color vision in cows, goats, and sheep. Visual Neuroscience, 15: 581-584 link
  3. Phillips, C.J.C. en Lomas, C.A. (2001) The perception of color by cattle and its influence on behavior. Journal of Dairy Science, 84: 807-813 link
  4. Riol, J.A. en anderen (1989) Colour perception in fighting cattle. Applied Animal Behaviour Science, 23: 199-206 link
  5. Mythbusters (2007) Red rag to a bull. Season 5, episode 17 link
☰ menu